Við höfum látið vinna vistferilsgreiningu (e. Life cycle assessment, LCA) á flutningskerfinu og hefur m.a. nýtt sér upplýsingar úr þeirri greiningu til að bera saman kolefnisspor valkosta í kerfisáætlun, bera saman valkosti í hönnun og tilhögun flutningsleiða og til að bera saman ólíkan tengivirkisbúnað. Vistferilsgreining er aðferðafræði sem notuð er til að meta staðbundin og hnattræn umhverfisáhrif vöru eða þjónustu yfir líftímann eða „frá vöggu til grafar“. Tilgangurinn er að meta heildarumhverfisáhrif sem verða á öllum stigum vistferilsins eða yfir alla virðiskeðjuna, þ.e. vegna öflunar hráefna, framleiðslu, notkunar og förgunar.

Niðurstöður vistferilsgreiningar voru uppfærðar á árinu við samræmdar forsendur. Niðurstöður vistferilsgreiningar fyrir flutningskerfi raforku á Íslandi voru fyrst birtar í skýrslu árið 2018, en slíkar greiningar eru lifandi verkfæri sem þarf að uppfærast samhliða því að nýjar og betri upplýsingar koma fram. Frá því að skýrslan var gefin út hefur flutningskerfið stækkað, raforkuflutningur hefur aukist, Landsnet hefur sett sér loftslagsmarkmið og skilgreint aðgerðaráætlun og losunarstuðlar eru að verða nákvæmari. Kolefnisspor raforkuflutnings reiknast nú 0,63 g CO2-íg/kWst og liggur stærsti munurinn frá fyrri niðurstöðum í uppfærðum forsendum um flutningstöp, en bæta þarf upp töp með aukinni raforkuvinnslu, sem hefur í för með sér losun.

Vistferilsgreiningin hefur leitt til þess að hægt hefur verið að framkvæma ýmsar greiningar og samanburði innan kerfisins, m.a. að meta kolefnisspor sviðsmynda í kerfisáætlun, meta ávinning af nýjum tengivirkisbúnaði og til þess að bera saman kolefnisspor nýrra mannvirkja. Kolefnissporsútreikningar geta jafnframt nýst til þess að draga úr losun vegna framkvæmdaverkefna, enda liggja stærstu tækifæri til úrbóta strax á hönnunarstigi. Í undirbúning er nú innleiðing verklags til þess að draga úr losun framkvæmdaverkefna.

Við höfum sett okkur metnaðarfull markmið þegar kemur að loftslagsmálum. Er það í samræmi við skuldbindingar Íslands gagnvart Parísarsamningnum og höfum við sett okkur markmið um kolefnishlutleysi. Aðgerðaáætlun okkar í loftslagsmálum felur í sér aðgerðir sem taka á þeim losunarþáttum sem fylgja starfseminni. Haldið er utan um losunarþætti í Grænu bókhaldi sem safnar saman upplýsingum en bókhaldið sýnir með skýrum hætti að við höfum náð árangri á mörgum sviðum.

Mikilvægt er að vera með stöðugar umbætur og að starfsfólk allt taki þátt í aðgerðum í tengslum við loftlags- og umhverfismál. Í umhverfisstefnu okkar kemur fram að við stefnum alla daga að gera betur í umhverfismálum. Við eflum umhverfisvitund hjá starfsfólki og þekkingu á þeim umhverfisáhættum sem eru til staðar þar sem við leggjum áherslu á umhverfisstjórnun og umhverfisöryggi. Stöðugar umbætur og eftirfylgni nær til allrar starfseminnar með skilvirkni ferla að markmiði.

Úrgangsáætlun heldur utan um þær leiðbeiningar sem fylgt er eftir varðandi flokkun og upplýsingar um magn. Við veljum hráefni okkar eins vel og kostur er þar sem skýr umhverfisvitund gegnir lykilhlutverki á öllum stigum í rekstri fyrirtækisins. Unnið er að því að þekkja losun í virðiskeðju til að ná betur utan um kolefnisspor fyrir stærstu þætti virðiskeðju í umfangi 3.

Lögð er áhersla á umhverfisvæna samgöngumáta hjá okkur og þáðu 92 starfsmenn heilsuræktarstyrk og gerðir voru 58 samgöngusamningar.

Í okkar augum erum við í lykilhlutverki þegar kemur að orkuskiptunum. Við erum vel í stakk búin til að takast á við þær áskoranir sem eru framundan. Við höfum það markmið að draga úr því kolefnisspori sem hlýst af starfseminni og höfum greint þá þætti sem hafa áhrif á kolefnissporið okkar og skipt þeim niður í umfang 1, 2 og 3 eftir stöðlum Greenhouse Gas Protocol.

Við erum frábrugðin mörgum félögum þegar kemur að losunarþáttum. Í umfangi 1 sem nær yfir beina losun frá starfseminni er meðal annars SF6-gas sem er einangrunarmiðill í rafbúnaði í tengivirkjum. Í mfangi 2 sem er óbein losun eru meðal annars flutningstöp sem eru þau töp sem verða við flutning raforku í flutningskerfinu. Umfang 3 nær yfir óbeina losun eins og flug starfsmanna og úrgang frá félaginu. SF6 og flutningstöp eru þeir losunarþættir sem valda mestri losun í starfsemi Landsnets.

Notast er við grænt bókhald sem haldið er utan um kolefnislosun fyrirtækisins. Bókhaldið gefur yfirsýn yfir kolefnislosunina og gerir okkur kleift að fylgjast með þróun losunar í rekstrinum.

Í sjálfbærnistefnu okkar kemur fram að félagið stefni að kolefnishlutleysi árið 2030 og er unnið að verkefninu kolefnishlutlaust Landsnet innan félagsins. Markmið verkefnisins er að greina núverandi stöðu á þeim þáttum sem eru í útreikningi á kolefnissporinu og útbúa aðgerðaáætlun til næstu ára um hvernig félagið stefni að því að vera kolefnishlutlaust.

Mat á kolefnisspori

Losun gróðurhúsalofttegunda frá rekstri félagsins, miðað við umfang 1, 2 og 3, 6.160 tonn CO2-ígildi á móti 7.277 á árinu 2022. Á hverja framleidda GWst er losunin 0,32 tonn CO2-ígildi en var 0,38 CO2-ígild á árinu á undan, sem er um 6% lækkun frá árinu 2022. Lækkun á milli ára má helst rekja til losun SF6-leka sem dróst saman um 22% milli ára en þann samdrátt í losun má tengja við aukna vöktun og fyrirbyggjandi viðhald á búnaði fyrirtækisins.

Kolefnisspor

Árið 2022 gáfum við út okkar fyrsta UFS-sjálfbærnimat sem stendur fyrir umhverfi, félagslega þætti og stjórnarhætti. Við fylgdum leiðbeiningum kauphallar Nasdaq um hvernig skipulagsheildir geta með markmiðssetningu og upplýsingagjöf til hagaðila sýnt fram á samfélagslega ábyrgð.

Í skýrslunni eru settar fram upplýsingar um sjálfbærniþætti í starfsemi Landsnets sem endurspegla á skýran hátt stefnu og starfshætti fyrirtækisins á sviði samfélagsmála. Með því að Landsnet birti ófjárhagslegar upplýsingar skv. UFS gefur Landsnet góða mynd af áherslum og núverandi stöðu ásamt því að auka gagnsæi til annarra fyrirtækja.